มาทำความเข้าใจระบบกฎหมาย

คอลัมน์ข้างล่างนี้คัดมาจากคอลัมน์ที่ดิฉันลง“หนังสือพิมพ์เสรีชัย”รายสัปดาห์ เดือนตุลาคม ค.ศ. 1994 (พ.ศ. 2537) 

มี 2 คำถามจากแฟนคอลัมน์ทั้งสองท่านมีปัญหากฎหมายติดตัว ต้องการทราบว่าจะมีปัญหากับการขอใบเขียวหรือไม่

คำถาม 1. ผู้ถาม ยังเป็นหนี้บริษัทผ่อนรถยังไม่หมด เพราะรถพัง เขาได้หยุดผ่อน

คำถาม 2. ผู้ถามถูกฟ้องล้มละลายในเมืองไทย และบินมาอเมริกา ปัจจุบันพาสปอร์ตขาดและต่อไม่ได้

ระบบกฎหมายสหรัฐ

ระบบกฎหมายสหรัฐเป็นระบบกฎหมายจารีตปะเพณี “คอมม่อน ลอว์” (Common Law) มีจุดกำเนิดมาจากประเทศอังกฤษ หมายถึงกฎหมายที่ใช้บังคับทั่วไป แต่ไม่มีตัวบัญญัติเป็นลายลักษณ์อักษร คือนำคำตัดสินในคดีก่อนๆที่คล้ายคลึงกัน มาเป็นแนววินิจฉัยในรูปคดีที่คล้ายกัน กาละเวลา สถานที่ และความนึกคิดของลูกขุน อาจทำให้คำตัดสินแตกต่างกันไปได้ ระบบนี้ต่างจากกฎหมายไทยซึ่งใช้ระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร “ซิวิล ลอว์” (Civil Law) ซึ่งมีจุดกำเนิดมาจากกฎหมายโรมัน

คดีแพ่ง VS คดีอาญา

คดีแพ่ง หรือ “ซิวิล เคส” (Civil Case) เป็นคดีระหว่างบุคคล หรือระหว่างบุคคลกับบริษัท กฎหมายแพ่งได้แก่กฎหมายที่บัญญัติเกี่ยวกับสิทธิ และหน้าที่ที่เกิดขึ้นระหว่างบุคคลในชีวิตประจำวัน การค้าธุรกิจ ทรัพย์สิน ครอบครัว และมรดก เป็นต้น จุดประสงค์ของการซู คือเรียกร้องค่าเสียหาย

คดีอาญา หรือ “คริมินัล เคส” (Criminal Case) เป็นคดีระหว่างรัฐกับบุคคล กฎหมายอาญาเป็นกฎหมายที่บัญญัติถึงหลักเกณฑ์แห่งความรับผิดทางอาญา การกระทำที่ถือว่าเป็นความผิด และการลงโทษผู้ผิด อัยการเท่ากับเป็นตัวแทนของบุคคลทั้งรัฐ ที่จะไต่สวนผู้ต้องหาและตัดสินว่าควรจะตั้งข้อกล่าวหาใหม จุดประสงค์ของคดีอาญาคือ ต้องการให้บ้านเมืองสงบสุข และลงโทษผู้ผิด โดยการปรับเงินหรือจำคุก เพื่อเป็นตัวอย่างไม่ให้ผู้อื่นเอาเยี่ยงอย่าง

คดีบิดพลิ้วสัญญา “บรีช ออฟ คอนแทร็ก เคส” (Breach of Contract Case)   

ตามคำถามข้อ 1 คุณเซ็นสัญญากู้เงิน ผ่อนรถ เมื่อคุณหยุดผ่อนก่อนครบกำหนด ถือว่าคุณบิดพลิ้วสัญญา คดีบิดพลิ้วสัญญาเป็นคดีแพ่งค่ะ ตามกฎหมายอิมมิเกรชั่น  จะไม่มีผลกระทบกับการขอใบเขียว นอกจากจะเป็นคดีอาญาเท่านั้นที่จะมีผลต่อการขอใบเขียว

คดีล้มละลาย “แบ๊งรัพท์ซี่ เคส” (Bankruptcy Case)

คำถามข้อ 2 ผู้ถามมีคดีล้มละลายติดตัวในไทยกลัวจะมีปัญหาตอนขอใบเขียว เรามาทำความเข้าใจเรื่องล้มละลายในอเมริกา คดีล้มละลายเป็นเรื่องธรรมดามากในเมริกา ดิฉันจะพูดถึงคดีล้มละลายส่วนบุคคลในอเมริกาเป็นคดีดีแพ่ง ผู้ล้มละลายยื่นเรื่องขึ้นศาลเอง ระหว่างยื่นและจนเคสปิด จะไม่มีเจ้าหนี้มาทวงเอาเงิน เมื่อคดีปิด ผู้ล้มละลายดำเนินชีวิตต่อไปอย่างปกติไม่มีผลร้ายแรงกับการดำเนินชีวิต เพียงแต่เครดิตเสีย ต่างกับคดีล้มละลายในไทย ซึ่งเจ้าหนี้เป็นผู้ยื่นเรื่องฟ้องล้มละลาย ผู้ที่ตกเป็นบุคคลล้มละลายในไทยมีผลกระทบต่อชีวิตมาก เช่น ไม่สามารถทำนิติกรรมใดๆ ไม่สามารถดำรงตำแหน่งทางการเมือง ไม่สามารถดำรงตำแหน่งในบริษัท และเรื่องใหญ่คือไม่สามารถเดินทางไปต่างประเทศได้ ไม่สามารถขอหรือต่อพาสปอร์ตได้ 

กรณีพาสปอร์ตไทยคุณหมดอายุไม่เป็นผลตอนไปสัมภาษณ์ค่ะ ตราบใดที่คุณมีพาสปอร์ตเล่มเก่าที่คุณมีวีซ่าเข้าอเมริกา ที่ดิฉันแนะนำลูกความคือ หลังได้ใบเขียว ดำเนินชีวิตในอเมริกาอย่างปกติ เป็นพลเมืองดี รอให้ได้เป็นอเมริกันซิติเซ่นก่อน จึงขอพาสปอร์ตอเมริกัน และค่อยเดินทางออกนอกประเทศค่ะ